ضد دردها مفید یا مضر؟؟

یكی از مهم‌ترین مكانیسم‌های دفاعی بدن برای حفظ سلامت؛ حس درد است. هرگونه فشار، ضربه یا ایجاد التهاب در نقاط مختلف بدن باعث آزاد‌سازی موادی به نام «پروستاگلاندین» می‌شود.

این مواد حسگرهای رشته‌های عصبی مربوط به درد را تحریك و با تحریك این رشته‌ها درد احساس می‌شود.ناخوشایند بودن حس درد باعث می‌شود كه فرد مجبور شود، شرایط را تغییر دهد.

مثال واضح دیگر در مورد درد، دندان است. وقتی دندان‌ها خراب می‌شود، درد احساس می‌شود. ایجاد درد باعث می‌شود فرد درصدد ترمیم یا كشیدن دندان برآید.

حال اگر حس درد وجود نداشته باشد التهاب و تخریب پیشروی می‌كند و ممكن است استخوان‌های فك دچار عفونت شود و عفونت استخوان فك فرد را كاملا از پا درآورد.

آسپرین سردسته داروهای ضددرد است كه توانسته است بر زمان غلبه كند. غلبه بر زمان اصطلاحی است كه فقط برای تعداد اندكی دارو كه توانسته است طی دهه‌های متمادی در بازار دارو دوام آورد و نسل‌های جدید دارو نتوانسته است آنها را كنار بزند، به كار می‌رود و آسپرین یكی از مهم‌ترین این داروهاست.

آسپرین و هم‌خانواده‌های جدیدترش شامل بروفن، دیكلوفناك، مفنامیك اسید، ناپروكسن و ایندومتاسین مانع از تولید پروستاگلاندین‌ها می‌شود و به این ترتیب از ایجاد شرایطی كه حس درد را برانگیزد، پیشگیری می‌كند. برای این كار قدرت آسپرین بیشتر از هم‌خانواده‌هایش است و ضددرد قوی‌تری است.

پروستاگلاندین علاوه بر ایجاد حس كارهای دیگری نیز انجام می‌دهد. مثلا مقاومت مخاط معده بر ضد اسید معده و پیشگیری از زخم شدن معده یكی از خواص پروستاگلاندین است و به همین دلیل آسپرین و هم‌خانواده‌هایش اگر بی‌رویه مصرف شود، بخصوص در افرادی كه بیماری‌های كلیوی یا كبدی دارند یا پیر هستند، می‌تواند موجب زخم معده و خونریزی شود.

یكی از دیگر خاصیت‌های پروستاگلاندین‌ها شركت در پروسه انعقاد خون است. به این ترتیب آسپرین و هم‌خانواده‌هایش می‌تواند مانع انعقاد خون شود. از عوارض دیگر این داروها این است كه در كسانی كه كلیه‌هایشان در مرز نارسایی است، می‌تواند باعث حمله نارسایی كلیه شود.

نكته مهمی كه باید به خاطر داشت این است كه بروز عوارض را باید با اثر درمانی كه برای داروها در نظر می‌گیریم، مقایسه كنیم.

به عبارت دیگر اگر درد چندان شدید نیست و قابل تحمل است، بهتر است دارو مصرف نشود، ولی وقتی درد زندگی را تحت‌الشعاع قرار می‌دهد باید عوارض را پذیرفت و دارو را استفاده كرد. البته گاهی می‌توان از تمهیداتی برای جلوگیری از عوارض استفاده كرد. مثلا می‌توان از ضد اسیدها برای جلوگیری از عارضه زخم معده بهره گرفت.